Dzień Europy – czy pracownicy i pracodawcy mają powody do świętowania?

70 tys. wdrożonych dyrektyw europejskich, wolny przepływ pracowników i wzrost liczby inwestycji zagranicznych dzięki wejściu do Unii Europejskiej na trwale zmieniły polski rynek pracy. Na niedalekim horyzoncie czekają nas kolejne, dla niektórych wręcz rewolucyjne zmiany. Czy pracodawcy i pracownicy mogą z pełnym przekonaniem świętować Dzień Europy 9 maja? 

Wdrożenie między innymi dyrektyw związanych z równością płacy czy dostępu do zatrudnienia, maksymalnego czasu pracy, BHP (np. ochrona przed hałasem czy czynnikami biologicznymi) wprowadziły konieczność większej dbałości o prawa pracowników. Raportowanie ESG przekłada się na coraz większą transparentność organizacji wobec wszystkich interesariuszy – w tym również pracowników.

W ciągu ostatnich 10 lat luka płacowa zmniejszyła się o 9 punktów procentowych, standardem stał się inkluzywny język w ogłoszeniach rekrutacyjnych. Przepływ pracowników zapewnił wymianę doświadczeń i dobrych praktyk umożliwiając szybszy rozwój firm – i przede wszystkim znaczny wzrost inwestycji zagranicznych, które jak szacuje się, tylko w 2023 roku przyczyniły się do utrzymania 2,5 mln miejsc pracy. Ta zmiana była też ogromnym bodźcem do rozwoju dla polskich firm wspierających inwestorów – w Antal w tym czasie zwiększyliśmy niemal trzykrotnie zatrudnienie i czterokrotnie obroty spółki – podkreśla Artur Skiba, prezes Antal.

Pracownicy chcą znać siatki płac 

Przyjęta w 2019 roku dyrektywa o jawności wynagrodzeń ma na celu zwiększenie przejrzystości płac w Unii Europejskiej. Jej główne założenia opierają się na zapewnieniu prawa do informacji o zarobkach innych pracowników na tym samym stanowisku lub na podobnych stanowiskach. Oczekuje się, że ustawa zostanie uchwalona w Polsce w najbliższych miesiącach.

Jawność wynagrodzeń od lat budzi duże emocje na rynku pracy nie tylko w zakresie siatek płac w firmach, ale również informacji o widełkach w ogłoszeniach. Trzeba jednak pamiętać, że proces ujawnienia płac o ile sprzyja transparentności jest trudnym procesem dla pracodawców. Profesjonalne siatki płac jeszcze w wielu firmach nie funkcjonują. Wyzwaniem są również stanowiska hybrydowe, gdzie trzeba pojedynczo wycenić poszczególne kompetencje. Często też pracodawcy nie mają z góry określonych budżetów rekrutacyjnych i chcą spotkać się z kandydatami o różnych kompetencjach i dopiero wtedy dopasować stanowisko do ich umiejętności. Obecnie otrzymujemy coraz więcej zapytań firm o audyty sprawdzające ich przygotowanie do wdrożenia dyrektywy – zauważa Karolina Korzeniewska, Strategic Client Advisor, Antal Business Consulting.

Sygnaliści wciąż czekają na ochronę

Polska wciąż znajduje się w fazie implementacji przepisów chroniących sygnalistów. Dyrektywa UE w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (2019/1937) miała zostać wdrożona do polskiego prawa do grudnia 2021 roku. Brak wdrożenia tej dyrektywy skutkował nałożeniem kar finansowych. Obecnie projekt ustawy jest w trakcie procedury legislacyjnej. 

Zgłaszanie nieprawidłowości może pomóc w identyfikacji i zapobieganiu korupcji, oszustwom i innym nadużyciom. Możliwe jest także szybsze reagowanie na zagrożenia dla zdrowia publicznego, bezpieczeństwa lub środowiska. Jednak i ta ustawa będzie wyzwaniem dla pracodawców, ponieważ może wiązać się z dodatkowymi kosztami.

Blaski i cienie unijnych rozwiązań

O ile korzyści dla pracowników można mnożyć, o tyle dla pracodawców wdrożenie unijnych rozwiązań nie zawsze było łatwe. Koszty szkoleń, inwestycji w nowe technologie i infrastrukturę, aby spełnić wymogi dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy poważnie obciążyły część firm. Wciąż niektórzy pracodawcy i eksperci krytykują nadmierny wzrost regulacji, który ich zdaniem ogranicza elastyczność rynku pracy. W przypadku niedostosowania się do wytycznych Unii zarówno państwo jak i prywatne firmy ponoszą koszty kar.

W tej – nie zawsze łatwej dla pracodawców - sytuacji przewagę konkurencyjną zyskają firmy, które nie odkładają działań na ostatnią chwilę. Choć czasem wyzwaniem jest wdrożenie regulacji unijnych i warto zadbać o równoczesne przepisy ułatwiające zachowanie możliwości elastycznego dostosowania się do rynku, to z doświadczenia wiem, że konsekwentna dbałość o dobre praktyki, transparentność, środowisko i pracowników nie stanowi bariery w osiąganiu sukcesów finansowych – a ich zdrową podstawę – podsumowuje Artur Skiba, prezes Antal.