Czy sektor finansowy ma męską twarz?
Rola kobiet w męskim świecie finansów przybiera na sile, a wśród polskich dyrektorów finansowych jest coraz więcej kobiet. Z czego to wynika? Przede wszystkim z tego, że stopniowo rosną aspirację pań, które chętniej sięgają po profesjonalne kwalifikacje zawodowe oraz widzą większą otwartość ze strony branży i pracodawców. Od kilku lat w organizacjach wprowadzane są kompleksowe programy, które wspierają rozwój ich karier i dążą do wyrównania szans. Ponadto, firmy realizujące takie rozwiązania, zaczęły doceniać efektywność biznesową i korzyści wynikające z kultury organizacyjnej opartej na różnorodności. Warto jednak zauważyć, że pomimo poprawiającej się sytuacji kobiet na rynku pracy, wciąż jest im trudniej ze względu na role społeczne, jakie pełnią, obowiązki rodzinne i stereotypy.
Wprawdzie aż 76 proc. badanych w raporcie wskazuje, że na stanowiskach kierowniczych przeważają mężczyźni, a 25 proc. uważa, że liczba kobiet i mężczyzn na tych stanowiskach jest równa, ale trend ten zaczyna słabnąć i powoli widać pozytywne tendencje. Jak twierdzi Michał Borkowski, Team Leader zespołu Antal Finance & Accountancy, zaciera się granica między płciami, a coraz więcej kobiet aspiruje na wyższe role i wynika to z ich wewnętrznej potrzeby rozwoju.
– Sama nomenklatura stanowisk w sektorze finansowym wskazuje na dominację pierwiastka męskiego, jednak zmieniający się rynek, formuje pojęcie finansisty, jako partnera biznesowego niezależnie od płci. Decydentów interesuje przede wszystkim efekt pracy, a dobrzy finansiści to dla nich przede wszystkim osoby, które mają wysokie kompetencje, potwierdzone profesjonalnymi kwalifikacjami zawodowymi (np. CFA, ACCA, czy CIMA). Właśnie dlatego kobiety coraz częściej sięgają po te tytuły. Powoli zmienia się również utarty przez historię wzorzec kobiety, nie tylko w ujęciu społecznym, ale nawet na szczeblu prawnym. W efekcie kobiety zaczynają wierzyć w swoje możliwości i doceniają potencjał pracy w branży finansowej. Chętniej biorą udział w konferencjach branżowych, wspierają się w rozwoju kariery zawodowej, a także uczestnicą w kursach i szkoleniach doskonalących kompetencje. Nie bez powodu, aż 72 proc. badanych zauważa widoczną poprawę sytuacji kobiet na finansowym rynku pracy – podkreśla Michał Borkowski z Antal.
Bariery, które trzeba pokonać
Świat finansów od zawsze należał do mężczyzn. Jak wynika z raportu „Kobiety w finansach”, wciąż 70 proc. respondentów wskazuje, że rola kobiet w tym sektorze jest bardziej wspierająca niż strategiczna, a najbardziej sfeminizowanym wakatem jest księgowość. W głównej mierze jest to pokłosiem stereotypów dotyczących predyspozycji kobiet, które uznawane są za bardziej sumienne, rzetelne i cierpliwe. Z kolei trading, asset management i ryzyko to w większości czynności wykonywane przez mężczyzn. Tutaj również istnieje zależność – przyjmuje się, że kobiety są mniej odporne na stres, boją się ryzyka i rzadziej się go podejmują. Jednocześnie, za największą barierę, która ogranicza rozwój kobiet w sektorze finansów, respondenci uznają uwikłanie kobiet w tradycyjne role – twierdzi tak 64 proc. badanych. Kolejną przeszkodą jest pomijanie kobiet przy awansach – jak przyznaje co drugi respondent oraz dająca się odczuć solidarność mężczyzn. Ponadto, co trzecia kobieta pracująca w finansach narzeka na brak uznania za swoją pracę ze strony kierownictwa.
– CFA Institute od lat stara się zachęcać kobiety do pracy w sektorze finansowym poprzez szereg inicjatyw o charakterze globalnym oraz aktywnie wspiera kobiety w uzyskaniu tytułu CFA m.in. umożliwiając im uzyskanie stypendium w ramach CFA Program – wyjaśnia prof. Krzysztof Jajuga, Prezes Stowarzyszenia CFA Society Poland. – Działania naszego Stowarzyszenia również wpisują się w ten trend, mający na celu wspieranie kobiet pracujących w sektorze finansowym oraz edukowanie pracodawców w zakresie diversity. W tym celu zorganizowaliśmy wiele spotkań o charakterze networkingowym dla naszych członkiń, które wieńczyła konferencja Women in Finance zorganizowana w listopadzie w sali notowań Giełdy Papierów Wartościowych.
Kobiety chcą i pną się w górę
Wykształcenie dobrego specjalisty wymaga minimum 10 lat pracy – od momentu podjęcia decyzji o przyszłości zawodowej w świecie finansów (np. w liceum), po kilkuletnie doświadczenie potwierdzone profesjonalnymi kwalifikacjami zawodowymi. Kobiety, które teraz odczuwają poprawę swojej sytuacji na finansowym rynku pracy, to głównie przedstawicielki pokolenia X i Y. Proces wyrównywania się szans rozpoczął się zatem minimum kilkanaście lat temu. Warto zdać sobie sprawę z faktu, że jest to zmiana długofalowa, która wymaga czasu. Obecnie, świadomość swoich praw i możliwości wśród kobiet jest o wiele większa, ale skutki tego będziemy obserwować dopiero za kilka lat. Ponadto, nowe pokolenia wchodzące na rynek pracy przyniosą kolejne zmiany na tle płci i predyspozycji.
- Najsilniejszym czynnikiem determinujących pozycje kobiet w świecie finansów jest coraz częstsze obejmowanie przez nie strategicznych stanowisk. Kobiety odważnie wychodzą z ram stereotypów i zdobywają umiejętności najbardziej pożądane na rynku, dlatego spodziewam się, że w perspektywie kilku najbliższych lat przysłowiowy „szklany sufit” zostanie zlikwidowany. Liczymy, że raport „Kobiety w finansach” będzie inspiracją do podjęcia wyzwania w świecie finansów, który już teraz odczuwa pozytywne efekty większej aktywizacji kobiet – podkreśla Monika Daczka-Krzywoń, Team Leader Antal Finance & Accountancy oraz współtwórca projektu badawczego.
– W Polsce kobiety wciąż zmagają się ze stereotypami wokół własnej płci, które następnie są podstawą do powstawania barier wewnętrznych. Polki zatem patrzą na siebie „męskim okiem”, widząc siebie w rolach tradycyjnych, które w dzisiejszym, zróżnicowanym świecie powinny być opcją, a nie jedynym, właściwym stylem życia. Ten wewnętrzny obraz siebie uwikłany w stereotypy można uznać za jeden z najważniejszych hamulców rozwoju zawodowego rzeszy kobiet na polskim rynku pracy – wyjaśnia Monika Grabek, dyrektor wykonawczy w CFA Society Poland oraz pomysłodawca badania.
